Verwonderd kijk ik rond: na Corona (of kan ik beter zeggen na de mogelijkheid tot vaccineren), lijkt het overal drukker. Eerst het vliegveld, zoveel mensen heb ik in geen tijden bij elkaar gezien. Waar ik ook kijk, zie ik groepjes en groepen mensen dicht bij elkaar staan en zitten.  Weliswaar met mondkapje, maar zeker niet op anderhalve meter afstand.

In het vliegtuig zitten we zo ongeveer bij onze buren op schoot. Jawel; met mondkapje en ik besluit het los te laten.

Snakken naar een sigaret

Mijn zoon (hij weet van dit blog) rookt sinds een paar jaar en had eenmaal op Schiphol gelijk de behoefte om te roken. Daar is het, tot zijn verbazing, rookvrij geworden. “Mooi”, denk ik.

Aangekomen in Griekenland staan we in lange rijen om onze (anti-)Corona papieren te laten bewonderen door mannen in uniformen met strenge gezichten. We mogen deze taak niet onderschatten en innerlijk schiet ik in de lach om deze bizarre situatie. Mijn zoon wiebelt ondertussen wat heen en weer en heeft al uren niet gerookt. Ik trek de conclusie dat hij prima zonder kan, zelf is hij een andere mening toegedaan en zijn eerst zo euforische stemming zakt toch wat naar beneden.

Door de douane heen, geslaagd voor ons Corona-examen, kan je raden wat het eerste is wat mijn zoon doet. Jawel; een sigaret opsteken. Ik zie en voel zijn opluchting wanneer hij gerookt heeft. Zijn gezicht en humeur zijn weer opgeklaard. Als therapeut en begeleider van mensen die verslaafd zijn, weet ik dat deze staat van zijn bij rokers maar van hele korte duur is. Een halfuur na het uitdoven van de sigaret, ontstaan de eerste ontwenningsverschijnselen alweer. Bij de gemiddelde roker is dat heel subtiel en soms niet eens bewust waarneembaar. Je kunt alleen al denken aan een onbestemd gevoel of onrust.

Onderdrukken van afkickverschijnselen

Eigenlijk voelt een verslaafde zich alleen als een niet-verslaafde op het moment dat er genoten wordt van datgeen waaraan de persoon verslaafd is. Een sigaret is gerookt in een paar minuten, de roes van alcohol duurt langer en drugs hebben ook een langer effect. Waar je ook verslaafd aan bent, je voelt je optimaal wanneer het genotsmiddel voorhanden is en je even of voor langere tijd niet bezig hoeft te zijn met het najagen ervan. We denken vaak dat hetgeen waaraan we verslaafd zijn ons rustig maakt. Feitelijk is dat alleen maar het even onderdrukken van de afkickverschijnselen, waarna de hele riedel weer opnieuw begint. Een niet-verslaafde heeft al die onrust niet en ervaart dus over het algemeen een hoger geluksgevoel. Dat komt omdat er niet eerst iets opgelost hoeft te worden, voordat hij zich happy kan voelen.

Wat is een verslaving nou precies?

We hebben allemaal onze voorkeuren voor van alles en nog wat. Waar ligt dan die scheidingslijn tussen iets prettig vinden en daadwerkelijk verslaafd zijn? Het grootste verschil tussen beiden zit hem in het volgende. Wanneer je iets eenvoudigweg prettig vindt, geeft het je energie en een langduriger gevoel van genot, ook achteraf. Bij een verslaving wordt het dagelijks leven beïnvloed door het bezig zijn met wanneer, hoe en in welke mate er voldaan kan worden aan de behoefte. Soms is deze invloed zo groot, dat het hele leven in het teken staat van de verslaving en we niet meer (naar behoren) functioneren. Dit kost energie. Het moment van genot is vaak kort en we hebben snel weer een nieuwe impuls nodig van hetgeen waaraan we verslaafd zijn. Een verslaving is daarom zelfdestructief.

Hoe ontstaat een verslaving?

Wanneer we geboren zijn, verkeren we in onze meest pure vorm van Zijn. Nog verschoond van welke programmering of overtuiging dan ook. Al snel ontdekken we het gevoel van ongenoegen, alleen zijn, niet vervuld of gevuld zijn. Je krijgt bijvoorbeeld niet snel genoeg te eten, je luier wordt niet op tijd verwisseld, je vriendje speelt met iemand anders, je loopt je eerste blauwtje en ga zo maar verder. Allemaal ogenschijnlijk normale, kleinere en grotere overkomelijke gebeurtenissen die je (jonge) leven kunnen kleuren. Gebeurtenissen die het deel in ons activeert, wat als taak heeft ons te doen laten overleven. Kwetsing van welke grootte dan ook, doet ons onszelf beschermen om te overleven.

Zelfbescherming

Overleven doen we van oudsher door te vluchten, vechten of bevriezen (fight, flight or freeze). En zo komen we weer op de kern van de zaak. Want een reden tot verslaafd gedrag is vaak vluchten om onszelf te beschermen. Denk aan het optrekken van een rookgordijn bijvoorbeeld. Dat is een uiting van vluchtgedrag. Even dat momentje voor jezelf en afzondering van anderen; ook vluchtgedrag.

In mijn praktijk ontmoet ik mensen met allerlei soorten verslavingen. Roken, drinken, drugs, suiker, eten, seks, liefde… Daaronder zit meestal de wil tot zichzelf beschermen en te overleven. Overleven doen we ook door letterlijk een beschermingslaagje om onszelf heen te eten. Ook onszelf verdoven is een manier van overleven. Want wanneer je je bevroren of dood houdt, zal de vijand je met rust laten. Zelf ben ik dochter van twee ouders die volop rookten en aan longkanker zijn overleden. Ook ken ik de zucht naar suiker en cola maar al te goed.

Behoefte aan de volgende fix

Terug naar verslaafd op vakantie zijn. De eerste dag van onze vakantie verloopt rustig tot mijn zoon de bodem van zijn pakje sigaretten ziet naderen. Dan rijst de vraag waar we ‘het’ zo snel mogelijk in zo groot mogelijke aantallen kunnen verkrijgen. Alles over hebben om het genot te verkrijgen en de honger te stillen, is één van de kenmerken van verslaafd zijn. Mijn zoon gaat in de brandende zon te voet een berg op, omdat aan de andere kant van die berg een supermarktje zal zijn waar hij rookwaren kan verkrijgen. Dat blijkt zo te zijn en eenmaal weer terug met een slof sigaretten en een brede grijns (het is hier immers goedkoper dan thuis), is er weer rust.

Overal triggers

Geïnteresseerd en met herkenning sla ik zijn gedrag, dat van mijzelf én anderen gade. Dat doe ik sinds we hier zijn aangekomen ook aan het zwembad en in het restaurant waar lange buffetten met eten te verkrijgen zijn. Een all inclusive resort. “Inclusief alles, dus ook triggers”, grinnik ik in mezelf. De hele dag zijn er triggers; zaken, dingen en verbindingen in ons brein die maken dat onze honger naar ons favoriete genotsmiddel wordt vergroot of aangewakkerd. Het prachtige weer, het zien van eten, het gratis kunnen verkrijgen van alcoholische dranken, het zien van bloot, de losse sfeer en ga zo maar door. De gedachte dat we in onze vakantie meer mogen dan normaal gesproken vergoelijkt daarbij ons gedrag.

Het vergoelijken en verzinnen van redenen om ons verslaafde gedrag te vertonen, is ook typisch een symptoom van verslaving, zou je kunnen zeggen. We hebben iets verdiend, er bijna recht op. We hebben het nodig in deze situatie of vinden dat het de gezelligheid vergroot. Het is ook nooit het juiste moment om ermee te stoppen. Allemaal bekende gedachtes waarmee we de verslaving in stand houden. Een eyeopener is vaak wanneer we ons beseffen dat we ons alleen maar eventjes beter voelen. We voelen ons even beter omdat onze ontwenningsverschijnselen tijdelijk verdwenen zijn, na het stillen van de honger naar hetgeen waaraan we verslaafd zijn.

Glaasje cola

Graag verken ik in mezelf hoe één en ander werkt bij ons mensen. Jaren geleden had ik een cola verslaving. Iedere dag op hetzelfde tijdstip moest en zou ik een aantal glazen cola drinken. Ik kreeg er vanzelf trek in en voelde me slap en futloos als ik het niet voorhanden had. Ik kon me vroeg op de dag al verheugen op de cola die ik in de middag als beloning mocht drinken van mezelf. Deze verslaving ligt alweer een poosje achter mij, maar wat ik wel interessant vind, is dat ik merk hier weer zin te krijgen in cola. Terwijl ik aan het zwembad lig met dit mooie weer en wel precies op het tijdstip waarop ik het vroeger dronk. De eerste dag geef ik eraan toe met de gedachte: “Eentje kan wel” snel gevolgd door “Zie je; zo gaat dat in een verslavingsgevoelig brein”. De dag daarop heb ik weer zin in cola en geef ik er nogmaals aan toe. Gelukkig weet ik inmiddels hoe ik mijn brein kan sturen en hoe discipline te creëren, maar ik kan mij ook weer levendig voorstellen hoe het is om verslaafd te zijn of terug te vallen in oude gewoontes. 

Losgaan aan het buffet

Zo begrijp ik ook dat men hier borden vol eten schept en meerdere keren langs het buffet gaat. Het zijn allemaal triggers en verleidingen en het blijkt verdraaid lastig om hieraan te ontsnappen. We vinden het zelfs normaal dat we wat kilo’s mee naar huis nemen als vakantie souvenir. Ik denk aan de mensen die meedoen aan mijn onderzoek en nu op vakantie zijn. Ik denk eraan hoe lastig het voor hen zou kunnen zijn om zich zoveel mogelijk aan het afgesprokene te houden ten aanzien van voeding. Stiekem hoop ik dat de groep, die de afgelopen weken trainingen heeft gehad met hypnotisch taalgebruik, dat net een beetje beter zal doen dan de controlegroep.

Wil jij nu echt eens resultaat?

Zou jij ook je onderbewuste willen herprogrammeren en makkelijker met triggers willen omgaan? Wil jij je conditie optimaal verbeteren zodat jij je trainingen makkelijker en met meer efficiëntie uitvoert? Of wil je toch nog wat (vakantie-)kilo’s kwijt en de juiste mindset verkrijgen ten aanzien van beweging en voeding? Meer weten over sportvoeding? Doe dan mee aan het vervolg van mijn programma.

De ene week krijg je een training met hypnotisch taalgebruik en de andere een training zonder. Een voedingsapp kan jou ondersteunen in het verkrijgen van meer energie, meer inzicht in jouw eetpatroon en het verliezen van kilo’s. Het accent ligt op de sportieve prestatie en mijn onderzoeksvraag (het effect van hypnotisch taalgebruik). Iedereen kan meedoen (dus jij ook!) op voorwaarde dat er getraind wordt met een hartslaghorloge of activiteitstracker.

Wil je liever een persoonlijk gesprek om meer inzicht te krijgen in jouw verslaving(sgedrag)? Stuur me dan even een mailtje voor een gesprek van mens tot mens. Ik ben benieuwd naar jou en samen kunnen we het leven voor jou leuker en lichter maken!